φ. 4. Πώς μεταφράζεται το θείο όνομα. Ποια η σημασία του. Τι σημαίνει ότι είναι ακοινώνητο.

φ. 4

«Ἐγὼ εἰμὶ ὁ Ὤν» (Ἔξοδ. 3, 14)

------------------------

Εἰσαγωγή (Συνέχεια).

6. Πῶς μεταφράζεται τὸ ὄνομα Γιαχβέ;

Μία κατὰ γράμμα μετάφραση ἀπὸ τὸ ἑβραϊκὰ στὰ ἑλληνικὰ τοῦ Ἔξοδος 3,14-15 θὰ εἶχε ὡς ἑξῆς:

«Εἰμί ὅστις εἰμί, οὕτως ἐρεῖς τοῖς υἱοῖς Ἱσραήλ, ὁ Εἰμί ἀπέσταλκέ με πρὸς ὑμᾶς» (στ. 14)

«Οὕτως ἐρεῖς τοῖς υἱοῖς Ἱσραήλ, ὁ Ἐστί, ὁ Θεὸς τῶν πατέρων ἡμῶν, Θεὸς Ἀβραάμ καὶ Θεὸς Ἰσαάκ και Θεὸς Ἰακώβ, ἀπέσταλκέ με πρὸς ὑμᾶς, τοῦτο μού ἐστίν ὄνομα αἰώνιον καὶ μνημόσυνον γενεῶν γενεαῖς» (στ. 15).

Τὸ τετραγράμματο Γιαχβέ κατὰ ἀκρίβειαν μεταφράζεται στὰ ἑλληνικά «Ἐστί». Ὅταν μιλᾶ ὁ ἴδιος ὁ Γιαχβέ γίνεται «Εἰμί» ἢ μπορεῖ ὁ Γιαχβέ νὰ φανερώνει τὴν ταυτότητά του περιφραστικὰ μὲ τὸ «εἰμί» π.χ. «Ἴδετε ἴδετε ὅτι ἐγὼ εἰμί» (Δευτ. 32,39), «ἵνα γνῶτε καὶ πιστεύσητε καὶ συνῆτε ὅτι ἐγώ εἰμί» (Ἠσ. 43, 10)

Οἱ Ἑβδομήκοντα ἐπέλεξαν νὰ μεταφράσουν τὸ ὄνομα τοῦ Θεοῦ στὸ Ἔξ. 3,14 μὲ τὸ «ὁ Ὤν» καὶ στὸ 3,15 μὲ τὸ «Κύριος».

7. Ποιὰ ἡ σημασία τοῦ ὀνόματος Γιαχβέ;

α. Μὲ τὸ ὄνομα Γιαχβέ (ὁ Ὤν) σημαίνεται ἐκεῖνος ὁ ὁποῖος εἶναι, ὁ ὤν, αὐτὸς ποὺ ἔχεί μέσα στὴν δική του φύση τὸ εἶναι, ὁ ὄντως ὤν, ὁ πραγματικὰ ὑπάρχων, αὐτὸς ποὺ ἔχει τὴν ὕπαρξη ἀπὸ τὸν ἑαυτό του, αὐτὸς ποὺ ὑπάρχει μὲ τὴν ἀπόλυτη σημασία τῆς λέξης, ἐνῶ ὅλα τὰ ἄλλα ὄντα ἔλαβαν τὴν ὕπαρξη ἀπὸ αὐτόν καὶ δὲν ὑπάρχουν ἀπὸ μόνα τους.

·         Ἀφοῦ αὐτὸς εἶναι ὁ ὄντως ὤν, αὐτὸς εἶναι καὶ ἀληθινὰ ζωντανός, ποὺ χορηγεῖ τὴ ζωή. Ἔτσι τὸ Γιαχβέ εἶναι συνώνυμο μὲ τὴ γνωστὴ καὶ πολὺ ἰσχυρὴ ἔκφραση τοῦ Θεοῦ «ζῶ ἐγώ» (π.χ. Ἀριθ. 14, 21) καὶ τὶς ἀντίστοιχες «ζῇ Κύριος» (π.χ. Α΄ Βασ. 14, 39) «ζῇ ὁ Θεός», «ὁ ἀληθινός» (Ἠσ. 65, 16).

·         Ἀφοῦ αὐτὸς εἶναι πάντοτε ὁ ὤν, εἶναι και ὁ ἀναλλοίωτος, ἀίδιος καὶ αἰώνιος. Ἔτσι τὸ Γιαχβέ, εἶναι συνώνυμο μὲ τὶς ἐκφράσεις «αἰώνιος» (Ἠσ. 40, 28) «τὸ Α καὶ το Ω» (Ἀποκ. 1, 8) , «ὁ πρῶτος καὶ ὁ ἔσχατος» (Ἠσ. 41, 4), ἡ «ἀρχή καὶ τὸ τέλος» (Ἀποκ. 21, 6), «ὁ ἦν καὶ ὁ ὤν καὶ ὀ ἐρχόμενος» (Ἀποκ,. 1, 4 και 8).

·         Ἀφοῦ αὐτὸς ἔχει τὸ εἶναι ἀπὸ τὸν ἑαυτό του καὶ ὅλα τὰ ἄλλα ὄντα λαμβάνουν τὸ εἶναι ἀπὸ αὐτόν, ἀφοῦ αὐτὸς εἶναι ὁ ἀληθινὰ ζωντανός καὶ αἰώνιος, ἄρα αὐτὸς ἔχει τὴν κυριότητα, τὴν δύναμη καὶ τὴν ἐξουσία. Ἔτσι τὸ Γιαχβέ εἶναι συνώνυμο τοῦ ὅρου «ὁ Κύριος» μὲ τὴν ἀπόλυτη ἔννοια τῆς λέξης.

β. Ἡ σημασία τοῦ ὀνόματος Γιαχβέ ἀντιπαρατίθεται στὴν ἀνυπαρξία τῶν ψεύτικων θεῶν. Ὁ Γιαχβέ εἶναι ὁ μόνος ὑπαρκτός καὶ ἀληθινός Θεός. Οἱ ἄλλοι θεοί εἶναι ἀνύπαρκτοι καὶ μποροῦν εὔστοχα νὰ ὀνομασθοῦν «οἱ μὴ ὄντες» (Εσθ. 4,17π). Μόνο ὁ Γιαχβέ, ὁ Ὤν, ὁ ὑπάρχων ὑπάρχει, οἱ ἀνύπαρκτοι δὲν ὑπάρχουν.

8. Τί σημαίνει ὅτι τὸ ὄνομα Γιαχβέ εἶναι ἀκοινώνητο;

Στὸ Σοφ. Σολ. 14, 21 τὸ ὄνομα τοῦ Γιαχβέ χαρακτηρίζεται «ἀκοινώνητον». Αὐτὸ σημαίνει ὅτι τὸ ὄνομα Γιαχβέ ἀνήκει μόνο στὸν ἕνα καὶ ἀληθινό Θεό, τὸν Θεὸ τῶν πατέρων, τοῦ Αβραάμ, τοῦ Ἰσαάκ, τοῦ Ἰακώβ, ποὺ ἀποκαλύφθηκε στὸν Μωϋσῆ. Κανένας ἄλλος δὲν μπορεῖ νὰ φέρει αὐτὸ τὸ ὄνομα, ἀφοῦ κανένας ἄλλος δὲν ἔχει τὰ ἰδιώματα ποὺ τὸ ὄνομα αὐτὸ φανερώνει.

Στὸν προφήτη Ἰεζεκιήλ ὁ ἀληθινός Θεὸς παρουσιάζεται νὰ λέει «Εγώ Γιαχβέ», «Ἐγὼ εἶμαι καὶ λέγομαι Γιαχβέ, οὐδείς ἄλλος». Στο Δευτ. 6,4 «Ἄκουε Ἰσραήλ, Γιαχβέ ὁ Θεός ἡμῶν εἷς Γιαχβέ ἐστί». Στὸ Ἠσ. 42,8 ὁ Θεός διακηρύσσει «Ἐγὼ Γιαχβέ (Κύριος ὁ Θεός), τοῦτο μου ἐστί ὄνομα τὴν δόξαν μου ἑτέρω οὐ δώσω».

Σύμφωνα μὲ τὰ παραπάνω το «Γιαχβέ» εἶναι ἀποκλειστικὰ ὄνομα τοῦ ἀληθινοῦ Θεοῦ. Ἡ Ἁγία Γραφὴ δὲν μπορεῖ παρὰ νὰ ἀποδίδει τὸ ὄνομα «Γιαχβέ» μόνο στὸν ἕνα ἀληθινὸ Θεὸ καὶ σὲ κανένα ἄλλον. 

ΙΗΣΟΥΣ ΓΙΑΧΒΕ Φ. 3. Σὲ ποιές μορφές ἐμφανίζεται τὸ θεῖο ὄνομα. Ποιά ἡ προφορά τοῦ θείου ονόματος.

φ. 3

«Ἐγὼ εἰμὶ ὁ Ὤν» (Ἔξοδ. 3, 14)

------------------------

Εἰσαγωγή (Συνέχεια).

5. Σὲ ποιὲς μορφὲς ἀπαντᾶται τὸ θεῖο ὄνομα;

Τὸ ὄνομα τοῦ Θεοῦ ἀπαντᾶται σὲ τέσσερις μορφές, μία ἐκτενέστερη καὶ τρεῖς βραχύτερες.

α. Jahve: Ἡ ἐκτενέστερη μορφή, το λεγόμενο «τετραγράμματο». Μὲ τὴ μορφὴ αὐτὴ ἀποκαλύφθηκε τὸ ὄνομα στὸ Μωϋσῆ (Ἔξοδ. 3:15). Ἀπαντᾶται στὸ Μασοριτικὸ (ἑβραϊκό) κείμενο τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης 6800 φορές.

β. Jah: Ἀπαντᾶται 25 φορές κυρίως σε ποιητικὲς περικοπές καθὼς ἐπίσης καὶ στὴν λειτουργικὴ ἔκφραση hallelujah (αἰνεῖτε τὸν Κύριον), ἡ ὁποία ἀπαντᾶται 20 φορὲς στοὺς Ψαλμούς, σχεδὸν ἀποκλειστικὰ στοὺς τίτλους τους. Ἐπίσης μὲ τὴν ἐλληνικὴ μεταγραφὴ «ἀλληλούια» ἀπαντᾶται τέσσερις φορὲς στὴν Καινὴ Διαθήκη, στὸ βιβλίο τῆς Ἀποκάλυψης.

γ. Jahu: Ἀπαντᾶ μόνο σὲ σύνθετες λέξεις π.χ. Jeshajahu ( Ἠσαΐας, «Ὁ Γιαχβὲ εἶναι σωτηρία»)

δ. Jo: Ἀπαντᾶται μόνο σὲ σύνθετες λέξεις π.χ. Joel (Ἰωήλ, «Ὁ Γιαχβὲ εἶναι Θεός»).

6. Πῶς προφέρεται τὸ θεῖο ὄνομα;

Τὸ ἀρχαῖο ἑβραϊκὸ κείμενο περιεῖχε μόνο τὰ σύμφωνα τῶν λέξεων, ἐνῶ τὰ φωνήεντα παρλείπονταν ὡς εὐκόλως ἐννοούμενα. Οἱ λέξεις δηλαδὴ προφέρονταν πλήρως ἀλλὰ γράφονταν μόνο τὰ σύμφωνα. Ἔτσι στὸ ἀρχαῖο ἑβραϊκὸ κείμενο τὸ ὄνομα τοῦ Θεοῦ ἦταν μία λέξη ἀπὸ τέσσερα σύμφωνα («τετραγράμματο»). Στὴν ἀρχὴ τὸ τετραγράμματο προφερόταν κανονικά. Ἀλλὰ πολὺ νωρὶς οἱ Ἑβραῖοι ἀπὸ ὑπερβολικὴ εὐλάβεια ἄρχισαν νὰ ἀποφεύγουν τὴν προφορά τοῦ ἱεροῦ ὀνόματος παρεξηγώντας μάλιστα τὴ διάταξη τοῦ Λευ. 24:16 («ὁ ὀνομάζων τὸ ὄνομα Κυρίου θανάτω θανατούσθω»). Μετὰ τὴν αἰχμαλωσία ἐπικράτησε ἡ συνήθεια ἀντὶ τοῦ τετραγραμμάτου νὰ προφέρονται το Adonai (Κύριος) ἢ τὸ Elohim (Θεός) ἐὰν στὸ κείμενο τὸ τετραγράμματο συναπτόταν μὲ τὸ Adonai. Αὐτὴ ἡ συνήθεια ἔγινε σταθερὸς κανόνας ποὺ ἰσχύει μέχρι καὶ σήμερα στὴν ἑβραϊκὴ συναγωγή. Τὸ τετραγράμματο θεωρήθηκε «ὄνομα άρρητον». Λόγω τῆς ἀχρησίας ἡ προφορὰ λησμονήθηκε καὶ κατέστη πρόβλημα. Πολὺ ἀργότερα οι Μασορίτες ποὺ φωνηέντισαν τὸ κείμενο πρόσθεσαν στὸ τετραγράμματο τὰ φωνήεντα τοῦ Adonai ή του Elohim, ὅπου το τετραγράμματο συναπτόταν με το Adonai.  Έτσι προέκυψαν οι μορφές τοῦ Μασοριτικού κειμένου Jehova και Jehovi. Όμως είναι φανερό ότι αυτές οι αὐθαίρετες μορφές δὲν συμβάλλουν στὴν ἀρχικὴ καὶ ἀληθινὴ προφορά τοῦ τετραγραμμάτου.

Στὴ λύση τοῦ προβλήματος μᾶς ὁδηγοῦν οἱ βραχύτεροι τύποι Jah και Jahu καθώς καί αρχαίες μεταγραφές τοῦ τετραγραμμάτου καί μαρτυρίες: α. «Ιαουέ» (στὸν Κλήμεντα Ἀλεξανδρέα) β. «Ιαβέ» στὸν Θεοδώρητο Κύρου (μας λέγει ότι έτσι το πρόφεραν οἱ Σαμαρείτες), στον Ἐπιφάνιο Κύπρου, σε Αιθιοπικό χειρόγραφο, Αἰγυπτιακούς Μαγικούς Παπύρους. Ἡ σύγχρονη έρευνα κατέληξε ότι η πιο ακριβής προφορά τοῦ τετραγραμμάτου είναι Jahve (Γιαχβέ).